I. Văn phòng tứ bảo (文房四宝 – wénfángsìbǎo) là gì ?
“Văn phòng tứ bảo” chính là các công cụ dùng trong thư pháp và hội họa, độc nhất vô nhị của Trung Quốc, bao gồm:bút, mực, giấy và nghiên. Cái tên ” văn phòng tứ bảo” bắt nguồn từ thời Nam Bắc triều các tài liệu trong cuốn sách “Tứ Dịch Học” của Tô Dịch Giản nhà Tống viết rằng vai trò của “văn phòng tứ bảo” là truyền bá “những lối đi cổ xưa”, phát huy những tư tưởng truyền thống và tiếp tục phát huy truyền thống, tinh hoa của thư pháp và mực in” để thể hiện nghệ thuật thư pháp và hội họa. “Tứ học bảo” còn được gọi là “Tứ học giả”.
II. Nguồn gốc :
Đại khái là bốn bảo vật bắt buộc phải có trong nghiên cứu của một học giả. Bởi vì về cơ bản tất cả các trí thức Trung Quốc cổ đại đều có thể viết, vẽ hoặc cả hai, và họ không thể làm gì nếu không có bốn báu vật này: bút, mực, giấy và mực.
Cái tên “Văn phòng ” có nguồn gốc từ thời Nam Bắc triều trong lịch sử Trung Quốc (420–589 sau Công Nguyên), nó đặc biệt dùng để chỉ thư phòng của các học giả. Bút, mực, giấy và mực được sử dụng trong thư phòng, và nó được gọi là “văn phòng tứ bảo”. Ngoài Tứ Bảo, dụng cụ viết còn có hộp đựng bút, hộp đựng bút, đế mực, ống mực, tựa tay, vòng rửa bút, giá sách, thìa đựng nước, giọt mực, hộp mực, miếng lót mực, hộp in, dao cắt, tem, cuộn giấy… cũng là những vật dụng cần thiết trong thư phòng.
III. Giá trị :
Văn phòng tứ bảo do Viện bảo tàng Cố Cung sưu tầm đa số là do các danh sư đời nhà Thanh sáng tác, ngự dụng của hoàng gia, nguyên liệu tinh tế, công nghệ tinh xảo, đại diện cho trình độ phát triển của dụng cụ văn phòng và trí tuệ và tài năng nghệ thuật sáng tạo của các thợ khéo léo trong hàng nghìn năm qua của nước ta, là báu vật trong dụng cụ văn phòng.
“Văn phòng tứ bảo” không chỉ là đồ dùng văn phòng phẩm có giá trị thực dụng rất mạnh, mà còn là tác phẩm nghệ thuật kết hợp hội họa, thư pháp, điêu khắc, trang trí. Năm 2007, Viện Lịch sử Khoa học và Công nghệ thuộc Viện Khoa học Trung Quốc và Hiệp hội Tứ bảo Trung Quốc đã tuyên bố ” văn phòng tứ bảo” là “di sản văn hóa phi vật thể” đẳng cấp thế giới đối với UNESCO. Trong vô số các sản phẩm bút, bút lông có thể xem như là loại bút độc đáo của Trung Quốc. Bút lông truyền thống không những là dụng cụ văn phòng thiết yếu của người xưa, mà còn có sức hấp dẫn không giống người thường trong việc biểu đạt ý vị đặc thù của thư pháp, hội họa Trung Hoa. Tuy nhiên, vì bút vẽ rất dễ vỡ và khó bảo quản nên có rất ít bút vẽ cổ còn được lưu truyền cho đến ngày nay.
IV. “Văn phòng tứ bảo” bao gồm:
1_Bút lông:
Chiếc bút viết sớm nhất có thể có niên đại khoảng 2.000 năm trước. Mặc dù không tìm thấy bút viết thực sự nào từ thời Tây Chu trở lên, nhưng có thể tìm thấy một số dấu hiệu về việc sử dụng bút lông trong mẫu bút vẽ hồ được tìm thấy trong tứ bảo của đồ gốm vẽ thời tiền sử và các bản khắc bằng xương tiên tri của triều đại hạ và Thương. Nếu chúng ta nhìn vào các hoa văn trên đồ gốm sơn từ thời kỳ đồ đá mới, chúng ta có thể thấy nguồn gốc của chiếc bút có thể bắt nguồn từ hơn 5.000 năm trước.
Truyền thuyết kể rằng chiếc bút lông mà chúng ta sử dụng hiện nay được phát minh bởi Mạnh Điền, một vị tướng nước Tần thời Chiến Quốc. Năm 223 TCN, tướng Mạnh Quốc nước Tần dẫn quân đánh nước Sở ở vùng Trung Sơn, hai bên đánh nhau ác liệt, chiến tranh kéo dài. Để vua Tần có thể nắm bắt được tình hình chiến trường, Mạnh Thiên phải thường xuyên viết báo cáo trận chiến và gửi cho vua Tần. Thời đó người ta thường nhúng que vào mực rồi viết lên vải lụa, tốc độ viết rất chậm. Mạnh Quốc tuy là tướng quân nhưng lại có tài văn chương. Việc viết báo cáo trận đánh bằng loại bút kể trên thường khiến ông cảm thấy nó ảnh hưởng đến suy nghĩ của mình. Loại bút đó cứng, nếu chấm mực quá ít, viết được vài chữ sẽ phải dừng lại, nhúng mực nhiều quá sẽ chảy xuống và làm ố tấm lụa quý giá. . Lúc trước Mạnh Thiên vốn có ý định sửa ngòi bút, nhưng lần này hắn phải viết một số lượng lớn báo cáo trận chiến nên dục vọng của hắn càng ngày càng mãnh liệt. Trong thời gian nghỉ giữa các cuộc chiến, Mạnh Thiên thích đi săn ở nơi hoang dã. Một ngày nọ, anh bắn được vài con thỏ hoang và trở về doanh trại quân đội. Bởi vì bắn nhiều thỏ như vậy, cầm trên tay rất nặng, một con thỏ bị đuôi ôm xuống đất, máu để lại trên mặt đất một vệt cong. Mạnh Thiên nhìn thấy, không khỏi nghĩ: “Ta dùng đuôi thỏ thay vì bút bình thường để viết chẳng phải sẽ tốt hơn sao?” Sau khi trở về doanh trại, Mạnh Thiên lập tức cắt đứt một cái đuôi thỏ. , nhét vào ống tre, dùng thử tôi thử dùng để viết nhưng lông thỏ bóng loáng, không thấm mực nên chữ viết trên lụa ngắt quãng, nhìn không đẹp. Mạnh Thiên thử lại mấy lần nhưng vẫn không được, mảnh lụa tốt liền bị lãng phí. Trong cơn tức giận, anh ta đã ném chiếc “bút lông thỏ” vào hố đá trước cửa. Mạnh Thiên không cam chịu thất bại và vẫn tìm thời gian để suy nghĩ về những cách khác để cải thiện. Đã mấy ngày trôi qua mà anh vẫn chưa tìm được giải pháp phù hợp. Vào ngày này, anh bước ra khỏi doanh trại và muốn hít thở không khí trong lành. Khi đi qua hố đá, anh nhìn thấy chiếc “bút lông thỏ” mà mình đã vứt xuống hố. Mạnh Thiên nhặt lên, dùng ngón tay véo lông thỏ, phát hiện lông thỏ ẩm ướt, trở nên trắng và mềm hơn. Mạnh Thiên hưng phấn vô cùng, lập tức chạy về doanh trại nhúng vào mực, lúc này đuôi thỏ trở nên rất “ngoan ngoãn”, hút đủ mực, viết rất mượt, chữ trở nên tròn trịa. Thì ra nước trong hố đá có chứa vôi, sau khi ngâm vào nước kiềm, lông thỏ trở nên mềm hơn.
Bút lông không chỉ là công cụ viết chữ Hán mà còn là công cụ vẽ tranh truyền thống của Trung Quốc. Trong hội họa truyền thống, người xưa về cơ bản sử dụng các kỹ thuật như trộn màu cọ, nhuộm, phủ, vẽ và phác thảo để khắc họa các vật thể và cấu trúc hình dạng. Người xưa sử dụng cọ thư pháp để viết bài, vẻ đẹp của phông chữ phản ánh trực tiếp tính cách tao nhã và khí chất của người xưa.
Là một sản phẩm độc đáo của nền văn minh Trung Quốc, là một công cụ viết nguyên bản do tổ tiên người Trung Quốc cổ đại tạo ra, cũng là công cụ quan trọng nhất để ghi và hiển thị thông tin đồ họa ở Trung Quốc kể từ thời cổ đại. Sự xuất hiện và phát triển của bút vẽ, cũng như nội dung văn hóa phong phú có trong quá trình sử dụng bút vẽ, thể hiện những thành tựu văn minh và quá trình phát triển của dân tộc Trung Quốc, đồng thời diễn giải sự tiến bộ và thay đổi của một nền văn hóa dân tộc. Ngay cả trong thời đại thông tin điện tử ngày nay, nơi các công cụ viết rất phát triển thì bút viết, với tư cách là một công cụ viết truyền thống, vẫn được sử dụng rộng rãi và được mọi người đánh giá cao.
2_Mực:
徽墨【huīmò】: mực Huy Châu, được sản xuất tại thành phố Hoàng Sơn và khu vực Tuyên Thành của tỉnh An Huy. Nó là một chất màu đen được sử dụng để viết và vẽ. Theo nguyên liệu, mực được chia thành hai loại: “mực khói thông” và “mực khói dầu”, mực khói thông được làm từ bồ hóng của cây thông bị đốt cháy, có đặc điểm là màu đen, độ bóng kém và gelatin nhẹ. Nó chỉ phù hợp để viết. Mực khói dầu chủ yếu được làm từ khói từ dầu động vật hoặc thực vật và có đặc điểm là màu sẫm, sáng bóng. Mực khói tung phổ biến nhất là rắn, tinh tế và sáng bóng. Tranh Trung Quốc thường sử dụng khói dầu, chỉ có tranh tô màu thỉnh thoảng mới sử dụng khói thông. Nhưng khi thể hiện một số vật thể mờ nhất định như bướm mực, nhung đen, v.v., tốt nhất nên sử dụng khói thông. Mực Huy Châu có đặc tính rơi ra khỏi giấy như sơn, màu sẫm và ẩm, không dính giấy và bút, mùi thơm nồng, kết cấu đậm đà và mịn màng, khi cầm lên thì thấy nhẹ, khi cọ xát có mùi thơm, cứng như ngọc, mài không có tiếng, hơi giống sơn. 3_Giấy :
Đặc điểm lớn nhất của giấy Tuyên là giấy mịn và chặt, mềm và hơi se, bóng như kén và có khả năng hút nước tốt. Mực thấm đều, màu mực và giấy hòa làm một, êm và dày, sắc thái và độ khô rõ rệt, tạo ra hiệu ứng đổi màu mực nổi bật. Khi viết và vẽ, “mực chia năm màu” được hoàn thành trong một nét, kết cấu rõ ràng, vần mực rõ ràng và các lớp rõ ràng. Giấy Tuyên từ xa xưa đã được mệnh danh là “vua giấy và giấy ngàn năm tuổi”.4_Nghiên mực :
砚台 (yàntai) nghiên mực, là một trong những nghề thủ công truyền thống của Trung Quốc những loại nổi tiếng nhất là mực Duẩn từ Triệu Khánh, Quảng Đông, mực xà từ An Huy, mực thạch Lữ từ Sơn Đông, mực mực Long từ Giang Tây và mực mực Trừng Nê từ Sơn Tây. Điểm mấu chốt của đá mực là: kết cấu mịn, kết cấu ẩm và tinh khiết, mịn như pha lê, kết cấu và màu sắc đẹp, dễ đổ mực nhưng không thấm nước. Nghề đá tinh xảo cũng đòi hỏi sự khéo léo tinh xảo, việc chạm khắc đá mực đã hình thành một nghệ thuật, sự khéo léo của nó có thể được áp dụng vào mọi việc từ nhặt đá, chọn vật liệu, tạo hình, tạo rãnh, làm mịn, chạm khắc, v.v. Một số loại mực chất lượng cao không còn thực dụng nữa, do giá thành cao nên chỉ có thể dùng làm đồ cổ để ngắm nhìn và sưu tầm, không muốn ngâm trong nước làm mực. Đá mực có giá trị vì chất lượng của chúng, một số vì chúng được làm ra, và một số vì chúng được những người nổi tiếng sử dụng.
Đá mực cần được rửa sạch thường xuyên để tránh bị nhiễm bẩn. Đá mực phải được đổ bằng nước sạch mỗi lần đổ mực. Thỏi mực càng cũ thì càng tốt, vì keo sẽ tự nhiên phân hủy theo thời gian nhưng nước không thể lưu giữ mực cũ mà phải thêm mực mới vào. Nếu sợ bị dính dầu, bạn có thể dùng vỏ sen hoặc lá trà già để chà khi giặt. Tốt hơn là thêm nước ở nhiệt độ ấm, không thêm nước sôi để tránh bị vỡ. Vì vậy, người thư pháp không chỉ cần biết cách sử dụng mực mà còn phải biết cách nuôi dưỡng chúng.
V. Kết luận :
Việc phát minh và ứng dụng các ký hiệu, từ ngữ trong “Văn phòng tứ bảo” đã làm thay đổi xã hội loài người. Tư duy và hành vi mang tính biểu tượng là những đặc điểm tiêu biểu nhất của đời sống con người. Biểu tượng chính để phân biệt thời đại man rợ và thời đại văn minh là sự phát minh và sử dụng chữ viết. Chữ viết giúp con người tạo ra văn hóa và truyền bá kiến thức. Chữ viết có vai trò to lớn, không thể thay thế trong việc thúc đẩy sự hình thành và phát triển của các dân tộc, các nước, trong việc tăng cường sự đoàn kết, gắn kết giữa các dân tộc, các nước. Tứ bảo của nghiên cứu là kho tàng nghệ thuật của dân tộc Trung Quốc và là hiện thân của tinh thần dân tộc Trung Quốc.
xem thêm: ban-tinh-cong-cu-tinh-toan-truyen-thong-cua-trung-quoc/
